Bé bị nấm lưỡi nặng: Nguyên nhân và cách chữa trị dứt điểm 

Bé bị nấm lưỡi nặng dễ gặp biến chứng nguy hiểm như: Nấm họng, phế quản, nấm tiêu hóa, nấm toàn thân,….Vì vậy, bé bị nấm lưỡi cần được điều trị sớm, dứt điểm. Biểu hiện nào cảnh báo mẹ bé bị nấm lưỡi nặng? Mẹ cần làm gì để giúp con nhanh khỏi hơn? Mẹ hãy tham khảo ngay bài viết dưới đây.

1. Nấm lưỡi là gì? Nguyên nhân trẻ bị nấm lưỡi?

Nấm lưỡi hay tưa lưỡi là vấn đề răng miệng thường gặp ở trẻ do sự phát triển quá mức của nấm Candida albicans gây ra. Nấm Candida thường ký sinh ở miệng, âm đạo người khoẻ mạnh nhưng với số lượng nhỏ nên không có khả năng gây bệnh. Khi gặp điều kiện phát triển thuận lợi nấm sẽ nhân lên mạnh mẽ và gây bệnh. Dưới đây là các yếu tố khiến trẻ dễ mắc nấm lưỡi, mẹ theo dõi và tránh: 

• Không vệ sinh răng miệng bé sạch sẽ: Điều này khiến cặn thức ăn bám lại tạo môi trường thuận lợi cho nấm phát triển.
• Bé ti sữa công thức: Khác so với sữa mẹ, sữa công thức đặc và nhiều đường, không có kháng sinh, kháng thể tự nhiên. Theo ý kiến của TS. BS Lê Minh Trác, bé bú sữa dễ bị đóng cặn và dễ bị nấm miệng hơn.
• Mẹ không vệ sinh đầu ti đúng cách: Đầu ti mẹ không được vệ sinh đúng cách sẽ bị nhiễm nấm. Khi bé bú mẹ, nấm sẽ lây trực tiếp từ đầu ti sang miệng, lưỡi của con. 
• Bé bị suy giảm miễn dịch: Bé sử dụng các thuốc điều trị Hen phế quản, kháng sinh dài ngày,… hoặc có các bệnh khác như Hội chứng Cushing,… có hệ miễn dịch yếu hơn bình thường nên dễ bị vi nấm xâm nhập. 
• Bé sử dụng khí dung Corticoid: Sau khi bé hít khí dung, nếu không được súc miệng hoặc vệ sinh sạch sẽ, corticoid bám lại trên lưỡi họng và gây nấm (đây là tác dụng phụ của thuốc Corticoid dạng hít). 

2. Dấu hiệu bé bị nấm lưỡi nặng

Bé mắc nấm lưỡi sẽ xuất hiện các đốm trắng bám chặt trên bề mặt lưỡi và gây đau rát và sẽ sớm hết nếu được chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên do nấm lưỡi dễ nhầm với cặn sữa nên bố mẹ thường chủ quan và không điều trị sớm khiến bệnh chuyển nặng với các dấu hiệu như: 

• Nấm lưỡi lan ra khắp khoang miệng gây mất vị giác, đau rát và chảy máu. 
• Nấm lưỡi  lan xuống cơ quan khác như phổi, họng, dạ dày, ruột gây viêm phổi, nhiễm nấm hầu họng, hoặc rối loạn tiêu hóa với các biểu hiện như tiêu chảy, loét dạ dày,…

Dưới đây là một số dấu hiệu giúp mẹ phân biệt các mức độ nấm lưỡi: 

3. Một số hình ảnh của bé bị nhiễm nấm lưỡi nặng

Để nhận biết rõ hơn các dấu hiệu của nấm lưỡi trong giai đoạn nặng mẹ  tham khảo thêm  một số hình ảnh dưới đây:

3.1: Hình ảnh mảng nấm trắng trong miệng bé:

• Biểu hiện: Nấm kết thành mảng trắng dày bám khắp bề mặt lưỡi.
• Ảnh hưởng: Gây vướng víu và che lấp gai vị giác của lưỡi khiến bé không cảm nhận được mùi vị thức ăn và khó khăn khi nuốt nước bọt.

3.2: Hình ảnh sưng ở lưỡi

• Biểu hiện: Lưỡi bé bị nhiễm nấm có dấu hiệu viêm với các biểu hiện như: sưng đỏ, đau rát khi nuốt nước bọt.
• Ảnh hưởng: Khiến bé đau, khó chịu thậm chí có thể chảy máu nếu cọ xát nhiều.

3.3: Hình ảnh nứt khóe môi

• Biểu hiện: Da gần vùng miệng bé trở nên khô, bong tróc, có thể nứt nẻ.
• Ảnh hưởng: Môi khô nứt gây đau khiến bé lười ăn, bỏ bú và thiếu dinh dưỡng.

4. Cách trị nấm lưỡi cho bé

Khi nấm đã chuyển sang giai đoạn nặng, bé cần phải điều trị bằng thuốc kết hợp các biện pháp vệ sinh răng miệng phù hợp. Vì vậy mẹ nên đưa bé đi khám bác sĩ để xác định chính xác mức độ nặng của bệnh và lựa chọn thuốc hợp lí. Một số loại thuốc điều trị nấm lưỡi phổ biến hiện nay như: Miconazole, Nystatin,… 

4.1 Miconazole

• Thông tin sản phẩm: Là thuốc kháng nấm miệng dùng dạng gel bôi, có thành phần là Miconazole – 1 kháng sinh thuốc nhóm azole với hàm lượng 10g. Thuốc không dùng cho bé dưới 6 tháng tuổi.

• Liều lượng: 

• • Bé từ 6 – 24 tháng tuổi: ¼ thìa đo lường/lần, mỗi ngày dùng 4 lần.
  • Bé trên 24 tháng tuổi: ½ thìa đo lường/lần, mỗi ngày dùng 4 lần.

• Tên thuốc: Daktarin.

• Cách sử dụng: Đeo gạc khô vào ngón tay, sau đó lấy 1 lượng thuốc với liều đã chỉ định lên gạc và thoa vào miệng bé.

• Thời gian dùng: Tiếp tục dùng thuốc cho bé thêm 7 ngày sau khi hết hoàn toàn các triệu chứng nhiễm nấm để tránh tái phát.

4.2: Nystatin

• Thông tin sản phẩm: Là thuốc điều trị nấm miệng với thành phần là kháng sinh Nystatin và có thể dùng cho trẻ sơ sinh. 

• Liều lượng: 

• • Trẻ sơ sinh: Mỗi lần dùng nửa gói, ngày 2 lần.

• • Trẻ em: Mỗi lần dùng 1 gói, ngày 2 lần.

• Người lớn: Mỗi lần dùng 2 gói, ngày 2 lần.

• Tên thuốc: Nyst.

• Cách sử dụng: Pha thuốc với 1 thìa cafe nước đun sôi để nguội, dùng gạc tiệt trùng quấn vào ngón tay, thấm thuốc rơ lưỡi, họng,…nơi có nấm mọc.

• Thời gian dùng: Dùng thuốc đến khi hết triệu chứng và kéo dài thêm ít nhất 48h sau khi các mảng nấm trắng biến mất.

5. Mẹo giúp bé nhanh hết nấm lưỡi nặng bằng gạc rơ lưỡi 

Mẹ có biết: Nguyên nhân sâu xa gây bệnh nấm lưỡi là do bé không được vệ sinh răng miệng sạch sẽ thường xuyên. Đây cũng là lý do khiến bệnh nấm lưỡi tái đi tái lại nhiều lần mặc dù đã điều trị hết bệnh trước đó. “Chữa bệnh cần chữa tận gốc”, vì vậy mẹ hãy đảm bảo răng miệng bé luôn sạch sẽ hàng ngày để việc điều trị nấm lưỡi hiệu quả hơn và giảm khả năng bệnh tái phát trở lại.

Theo TS Lê Minh Trác – Bệnh viện Phụ Sản Trung Ương, bé nên được mẹ vệ sinh răng miệng với gạc rơ lưỡi ít nhất 1 – 2 lần/ngày với gạc kháng khuẩn để ngăn ngừa bệnh đường miệng. 

Gạc rơ lưỡi kháng khuẩn, chống nấm có tác dụng ngăn ngừa sự phát triển của nấm, không cho chân nấm bám vào bề mặt lưỡi. Đồng thời, gạc rơ lưỡi còn giúp làm sạch cặn sữa, mảng bám vốn là nơi cư trú và nguồn dinh dưỡng bổ béo của nấm, vi khuẩn. 

Khi lựa chọn gạc răng miệng cho bé, mẹ cần chú ý: 

• Thành phần: Ưu tiên lựa chọn các loại gạc chứa thành phần kháng nấm có nguồn gốc từ thiên nhiên, được kiểm nghiệm, chứng minh an toàn với trẻ nhỏ (Ví dụ: lá hẹ, cỏ ngọt, nước muối sinh lý,…). 

• Chất liệu: Hiện nay trên thị trường có 2 chất liệu gạc phổ biến là cotton và polyester. Tuy nhiên chất cotton dễ gây mục bủn, vương sợi gây kích ứng niêm mạc miệng, hệ hô hấp của bé. Còn chất liệu polyester dai hơn, không bị mủn, do đó mẹ nên lựa chon gạc có chất liệu này nhé! 

Dr.Papie là gạc răng miệng tẩm ẩm đầu tiên tại Việt Nam, được Bộ Y tế cấp phép và nhiều chuyên gia đầu ngành đánh giá cao về hiệu quả sử dụng cho bé tưa lưỡi, nấm miệng. 2 điểm nổi bật về gạc răng miệng Dr.Papie:

• Thành phần dịch tẩm được kiểm chứng an toàn: Kết hợp từ 4 thành phần lá hẹ, muối, NaHCO3, xylitol,… giúp tăng cường tác dụng kháng nấm, kháng khuẩn,… Hơn nữa, tỉ lệ từng thành phần đã được Bộ Y Tế kiểm chứng đảm bảo an toàn, hiệu quả khi sử dụng cho cả bé sơ sinh. 
• Chất liệu Polyester mềm dai: Gạc Dr.Papie được dệt hình ống từ 100% sợi polyester đã được hấp tiệt trùng. Nhờ đó sợi gạc vừa dai, vừa mềm mại tạo cảm giác dễ chịu cho bé. 

6. Một số lưu ý khi bé bị nấm lưỡi nặng lâu ngày không khỏi

Mặc dù nấm miệng nặng đã ảnh hưởng nhiều đến sức khoẻ của bé nhưng nếu được điều trị đúng cách, bé sẽ hết bệnh và không bị tái phát. Mẹ hãy tham khảo ngay một số lưu ý dưới đây để giúp bé nhanh khỏi bệnh nhé:

6.1 Chế độ dinh dưỡng

Bé bị nấm lưỡi nặng có một khoang miệng rất nhạy cảm, dễ bị kích ứng, đau khi tiếp xúc với đồ ăn. Vì vậy mẹ cần chọn chế độ ăn khoa học để vừa đảm bảo đủ chất dinh dưỡng cần thiết cho bé và hạn chế sự cọ sát của thức ăn với lưỡi giúp bé hợp tác hơn khi ăn. Mẹ nên lựa chọn các loại thực phẩm phù hợp với tình trạng sức khoẻ của bé: 

• Mềm, lỏng: Vùng miệng của bé đang bị tổn thương nặng khiến bé bị đau khi nuốt, vì vậy mẹ nên chọn các loại thức ăn mềm và lỏng như cháo, bột hoặc sinh tố.
• Hạn chế tinh bột, đường: Tinh bột và đường là “thức ăn” yêu thích của nấm Candida. Khi bé ăn thực phẩm chứa lượng lớn bột đường sẽ khiến thức ăn đọng lại trong miệng bé và tạo môi trường thuận lợi cho nấm phát triển.
• Hạn chế đồ cay nóng, nhiều dầu mỡ: Đồ nhiều dầu mỡ, cay nóng sẽ gây kích ứng vùng miệng bé đặc biệt là vùng da đang bị nhiễm nấm khiến bé cảm thấy xót và đau hơn, vì vậy mẹ nên tránh những loại đồ ăn này nhé.

• Bổ sung hoa quả chứa vitamin C: Vitamin C có tác dụng làm tăng sức đề kháng giúp hệ miễn dịch khỏe mạnh chống lại các tác nhân gây bệnh. Vì vậy mẹ hãy bổ sung vào chế độ ăn của bé nhiều loại hoa quả chứa vitamin C như cam, ổi,…cho bé nhé!

6.2: Vệ sinh tay trước khi dùng gạc 

Trước khi dùng gạc tẩm thuốc rơ lưỡi bé, mẹ nên vệ sinh tay với dung dịch sát khuẩn để ngăn vi khuẩn từ tay nhiễm vào các vết thương trên miệng bé gây nhiễm trùng.

6.3: Không cạy mảng trắng

Một trong những nguyên tắc quan trọng khi điều trị nấm lưỡi cho bé là KHÔNG được cậy các mảng trắng bám trong lưỡi bé. Vì các mảng trắng này bám rất chắc vào lưỡi bé, nếu mẹ cố gắng cạy ra sẽ làm bé đau, có thể gây chảy máu và dẫn đến nhiễm trùng. 

6.4: Không cho bé bú mẹ trực tiếp 

Bé bị nấm lưỡi có thể lây sang mẹ khi bú sữa vì lưỡi bé tiếp xúc trực tiếp với đầu ti và khiến mẹ bị đau ngực, tắc sữa, nếu nặng hơn có thể gây ra những ổ áp xe ở ngực rất nguy hiểm. Vì vậy mẹ hãy vắt sữa ra bình cho bé bú và khử trùng núm sữa sau mỗi lần ăn của bé nhé.

Như vậy, bé bị nấm lưỡi nặng cần được điều trị kết hợp thuốc và vệ sinh răng miệng thường xuyên để tránh nấm lây lan sang các bộ phận khác của cơ thể. Hy vọng qua bài viết này, mẹ đã hiểu hơn về bệnh cũng như cách điều trị nấm lưỡi. Nếu còn thắc mắc gì về cách chăm sóc răng miệng cho bé, mẹ để lại câu hỏi bên dưới hoặc liên hệ qua hotline 0911.225.336 để được tư vấn sớm nhất nhé!

DS. Thu Uyên

Ds. Nguyễn Thị Thu Uyên là Sinh viên trường đại học dược Hà Nội. Đã có kinh nghiệm thực tập sinh tại khoa hô hấp bệnh viện Bạch Mai; tư vấn chuyên môn dược tại phòng khám phụ sản Dr.Long. Hiện tại là dược sĩ phụ trách chuyên môn nhãn hàng dr.papie, Physiodose nước muối sinh lý số 1 toàn cầu.